Program LIFE to unijny instrument finansowania działań na rzecz środowiska i klimatu, utworzony w 1992 r. W ramach perspektywy finansowej 2014–2020 przewidziano środki w wysokości 3,4 mld EUR.
Celem głównym projektu pn. „Śląskie. Przywracamy błękit.” są kompleksowe działania na rzecz poprawy jakości powietrza na terenie województwa śląskiego, umożliwiające efektywne wdrożenie Programu Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego (dalej: POP), przyjętego uchwałą Sejmiku Województwa nr VI/21/12/2020.
Zakłada się realizację projektu w latach 2021 – 2027.
Zakładany budżet projektu to 17,5 mln euro, w tym:
- 60% dofinansowanie KE,
- 35% dofinansowanie NFOŚiGW,
- 5% wkład partnerów.
Projekt zakłada udział około 100 gmin z 4 subregionów wchodzących w skład województwa śląskiego, które będą miały status partnera projektu. Gminy partnerskie do udziału w projekcie wybrano na podstawie:
- wstępnych deklaracji zainteresowania projektem,
- wartości wskaźnika zawartego w POP obejmującego powierzchnię, na której w danej gminie wymagana jest zmiana sposobu ogrzewania (m2).
Partnerami projektu są:
- Beneficjent główny: Województwo Śląskie, którego zadania realizuje Departament Projektów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego;
- Partnerzy samorządowi:
- poszczególne subregionalne związki gmin i powiatów, w tym dla subregionu południowego Stowarzyszenie Aglomeracja Beskidzka
- gminy z terenu województwa śląskiego o wartości wskaźnika zawartego w POP - powyżej 5 tys. m2;
- Partnerzy merytoryczni: Politechnika Śląska, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, Śląski Ogród Botaniczny, Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TRITIA.
Zadania partnerów samorządowych w projekcie:
- Zatrudnienie ekodoradców - projekt zakłada utworzenie i edukację grupy Gminnych Koordynatorów ds. Energii i Klimatu (tzw. ekodoradców), którzy będą działać lokalnie w poszczególnych gminach.
- Działania edukacyjno-informacyjne - ekodoradcy będą odpowiedzialni m.in. za prowadzenie lokalnych działań edukacyjno-informacyjnych, których celem jest zwiększenie świadomości mieszkańców.
Dodatkowo, poszczególne subregionalne związki gmin i powiatów, będą odpowiedzialne za:
- Organizację współpracy z gminami z obszaru subregionu,
- Koordynację lokalnego wymiaru działań kampanijnych,
- Pozyskiwanie informacji i danych monitoringowych z gmin subregionu.
Ekodoradcy zatrudnieni przez subregionalne związki gmin i powiatów będą realizowali swój zakres obowiązków na terenie gmin subregionu o wartości wskaźnika zawartego w POP (obejmującego powierzchnię, na której w danej gminie wymagana jest zmiana sposobu ogrzewania) - poniżej 5 tys. m2;
Zakres obowiązków ekodoradców:
- dla odbiorców indywidualnych:
- Doradztwo w zakresie doboru urządzeń grzewczych, wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz działań w obszarze poprawy efektywności energetycznej budynków (np. termomodernizacja).
- Doradztwo w zakresie dostępnych źródeł finansowania.
- Weryfikacja wniosków o dofinansowanie.
- Koordynacja działań informacyjno-edukacyjnych realizowanych w ramach projektu na poziomie gminy (po zakończeniu projektu inicjowanie działań w tym obszarze we własnym zakresie).
- Współpraca z Subregionami w zakresie sprawozdawczości projektowej oraz wykorzystania/dystrybucji materiałów opracowanych w ramach projektu.
- Wsparcie działań gminy w zakresie pozyskiwania środków na wdrażanie założeń POP (inwestycyjne / nieinwestycyjne).
- Udział w kontrolach palenisk realizowanych na terenie gminy.
Pozostałe działania projektu:
- Utworzenie wojewódzkiego systemu eko-informacji mieszkańca
- Zwiększenie obszarów zieleni, zgodnie z założeniami POP Województwa Śląskiego
- Wsparcie wdrażania uchwały antysmogowej - monitoring emisji i badania próbek
- Działania na rzecz ograniczenia emisji transportowej
- Wypracowanie modeli zmniejszenia oddziaływania środowiskowego w budynkach użyteczności publicznej
- Kampania informacyjno-edukacyjna
Na obszarze subregionu południowego województwa śląskiego, zgodnie z uchwałą nr 48/III/2021 Zarządu Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego Aglomeracja Beskidzka z siedzibą w Bielsku-Białej z dnia 4 marca 2021 r., projekt realizowany będzie przez:
- Stowarzyszenie Aglomeracja Beskidzka - które obejmie zakresem działań w ramach projektu 21 swoich Członków, tj. gminy: Bestwina, Buczkowice, Czechowice-Dziedzice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Porąbka, Szczyrk, Wilamowice, Wilkowice, Brenna, Chybie, Dębowiec, Goleszów, Hażlach, Istebna, Strumień, Zebrzydowice, Czernichów, Łękawica, Ślemień, na podstawie odrębnego porozumienia o współpracy, realizując zadania związane z zapewnieniem usług Ekodoradców oraz zadania informacyjno-edukacyjne;
- Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu – który, z uwagi na wykonywanie przedsięwzięć proekologicznych na terenie dwunastu gmin powiatu żywieckiego, obejmie zakresem działań w ramach projektu 12 swoich Członków, tj. gminy: Łodygowice, Rajcza, Lipowa, Jeleśnia, Gilowice, Koszarawa, Milówka, Węgierska-Górka, Radziechowy-Wieprz, Świnna, Ujsoły, oraz Miasto Żywiec;
- Gminy: Wisła, Ustroń, Skoczów, Cieszyn oraz Miasto Bielsko-Biała – które, z uwagi na wartość wskaźnika zawartego w POP - powyżej 5 tys. m2, przystępują do projektu w roli odrębnych Partnerów samorządowych.
Stowarzyszenie Aglomeracja Beskidzka będzie pełniło funkcję koordynującą działania wszystkich 38 gmin subregionu, w zakresie organizacji wzajemnej współpracy, wymiany informacji oraz doświadczeń, pośredniczenia we współpracy na linii Beneficjent główny - Partner, sprawozdawczości, monitoringu realizacji wskaźników i celów, monitorowania działań projektowych.
Poniżej struktura realizacji projektu LIFE pn. „Śląskie. Przywracamy błękit.” Kompleksowa realizacja Programu ochrony powietrza dla województwa śląskiego w ramach subregionu południowego województwa śląskiego:
